Gospodarka

FPP i CALPE: Reforma OFE – rządowa propozycja wobec innych scenariuszy

Wtorek, 28 maja 2019
W połowie kwietnia rząd przedstawił propozycję rozwiązań dotyczących przekształcenia OFE. Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) oraz Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) poddały analizie 5 scenariuszy zmian w kapitałowej części systemu emerytalnego. Najkorzystniejsze z punktu widzenia sytuacji przyszłych emerytów jest wdrożenie najnowszej rządowej propozycji lub zreformowanie OFE.
Każdy z opracowanych scenariuszy uwzględnia stopniowe wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych w latach 2019-2020, różnią się one między sobą przyszłym modelem funkcjonowania OFE.

„Punktem odniesienia dla alternatywnych  scenariuszy jest utrzymanie obecnego kształtu regulacji funduszy emerytalnych, w tym ograniczeń wprowadzonych w 2014 r., w kolejnych latach . Oznaczałoby to utrzymanie dotychczasowego stanu niepewności oraz ograniczonego zaufania pracujących do tworzonych rozwiązań w zakresie emerytur kapitałowych i długoterminowego oszczędzania, co niekorzystnie wpływałoby na poziom partycypacji w pracowniczych planach kapitałowych. Wdrożenie proponowanych przez rząd zmian będzie sprzyjać odbudowie zaufania do tworzonych przez państwo rozwiązań w zakresie oszczędzania na cele emerytalne, a w konsekwencji przyczyni się do zwiększenia poziomu partycypacji w PPK. Skutkiem przekształcenia dotychczasowych OFE w SFIO będzie ponadto wzrost popularności gromadzenia oszczędności w ramach IKE, z uwagi na znaczący wzrost liczby rachunków i gromadzonych na nich środków. Istotne będzie też upowszechnienie świadomości zasad funkcjonowania IKE oraz korzyści wynikających z dokonywanych wpłat” – mówi Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich, prezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE).

Przyjęto, że ewentualne zmiany w funkcjonowaniu kapitałowego filaru systemu emerytalnego określone w każdym ze scenariuszy zaczęłyby obowiązywać od początku 2020 r.

FPP i CALPE dokonały analizy wpływu na bezpieczeństwo finansowe emerytów, skłonność do oszczędzania, rynek kapitałowy, gospodarkę i finanse publiczne 5 scenariuszy zmian polskiego systemu emerytalnego:

Scenariusz 1 – status quo

Główne założenia w ramach scenariusza:
  • Utrzymanie mechanizmu suwaka bezpieczeństwa
  • Kontynuacja funkcjonowania OFE w dotychczasowej formule
  • Wskaźnik partycypacji w PPK na poziomie 60% wśród uprawnionych osób
Scenariusz 2 – przeniesienie 100% aktywów OFE do IKE lub ZUS (aktualna propozycja rządowa)
  • Wprowadzenie dobrowolności między przeniesieniem 100% aktywów OFE do III filaru lub do ZUS, wyniku której 20% środków z OFE trafia do FRD oraz 80% na IKE
  • Pobranie opłaty przekształceniowej od środków kierowanych z OFE na IKE – 7,5% w 2020 r. oraz kolejne 7,5% w 2021 r.
  • Likwidacja mechanizmu suwaka bezpieczeństwa oraz wpłat składki emerytalnej do OFE
  • Stopniowe wycofywanie środków z nowo utworzonych IKE odroczone do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego przez ubezpieczonych
  • Wzrost popularności wpłat na IKE w stosunku do scenariusza bazowego
  • Wskaźnik partycypacji w PPK na poziomie 75% wśród uprawnionych osób
Scenariusz 3 – wdrożenie Programu Budowy Kapitału

W lipcu 2016 r. zaprezentowany został Program Budowy Kapitału, wyznaczający kierunek rządowych reform wdrażanych w zakresie rynku kapitałowego. Głównym jego elementem było wprowadzenie nowego, powszechnego programu dodatkowego długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne w postaci pracowniczych planów kapitałowych.

Główne założenia w ramach scenariusza:
  • Przeniesienie 25% aktywów OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej
  • Przeniesienie 75% aktywów OFE do III filaru do IKZE+
  • Likwidacja mechanizmu suwaka bezpieczeństwa
  • Stopniowe wycofywanie środków z IKZE+, z uwzględnieniem ograniczenia możliwości wypłaty środków w czasie 5-letniego okresu przejściowego
  • Zmiana struktury portfela FRD – spadek udziału akcji do 10% oraz tożsamy z tym wzrost udziału obligacji innych niż skarbowe w związku z przejęciem nieakcyjnej części OFE
  • Zwiększenie popularności IKZE 
  • Wskaźnik partycypacji w PPK na poziomie 70% wśród uprawnionych osób
Scenariusz 4 – całkowite przejęcie aktywów OFE przez FRD

Pod koniec 2016 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło propozycję zmian systemu emerytalnego – „Proponuje się rozważyć przekazanie środków z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej a kwoty środków wynikających z wysokości aktywów zgromadzonych na rachunkach w OFE zapisać na subkontach w ZUS.” W przeciwieństwie do Programu Budowy Kapitału, nie było tutaj mowy o podziale środków na dwie części, spośród których prywatny status jednej z nich miałby zostać zabezpieczony w ramach III filaru. Oznaczałoby to przeniesienie całości aktywów OFE do FRD. Wdrożenie w życie takiego rozwiązania zostałoby potraktowane jako potwierdzenie formułowanych dotychczas obaw dotyczących możliwości całkowitego przejęcia aktywów emerytalnych z części kapitałowej na rzecz systemu repartycyjnego, co poważnie podkopywałoby zaufanie do wszelkich form oszczędzania wspieranych przez państwo, takich jak PPK, ale również PPE, IKE i IKZE.

Główne założenia w ramach scenariusza:
  • Całkowita likwidacja OFE i przeniesienie 100% ich aktywów do Funduszu Rezerwy Demograficznej
  • Zmiana struktury portfela FRD – wzrost udziału akcji do 65% w związku z przejęciem aktywów OFE, które w większości stanowiły instrumenty udziałowe
  • Ograniczenie o 25% wartości wpłat w ramach dotychczasowego III filaru (IKE, IKZE, PPE) w związku z istotnym obniżeniem zaufania pracujących do stabilności systemu i bezpieczeństwa prawnego zgromadzonych środków
  • Wskaźnik partycypacji w PPK na poziomie 40% wśród uprawnionych osób
Scenariusz 5 – reforma OFE

W ramach tego scenariusza założono utrzymanie dalszego funkcjonowania OFE jako zasadniczego elementu II filaru systemu emerytalnego. W związku z tym cel związany z odbudową zaufania do programów długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne nie jest realizowany – jak w scenariuszu przewidującym wdrożenie Programu Budowy Kapitału w części dotyczącej OFE – przez przeniesienie aktywów funduszy emerytalnych do III filaru oraz przekierowanie całości składki emerytalnej wszystkich ubezpieczonych do systemu repartycyjnego, lecz zabezpieczenie statusu prawnego środków OFE działających w swej obecnej formie.

Główne założenia w ramach scenariusza:
  • Utrzymanie dalszego funkcjonowania OFE, bez podziału ich aktywów
  • Modyfikacja suwaka bezpieczeństwa – transfer 50% aktywów do IKZE oraz 50% do FUS
  • Stopniowa zmiana struktury portfela inwestycyjnego, związana z ponownym dopuszczeniem możliwości nabywania obligacji skarbowych
  • Wzrost do 50% odsetka osób wchodzących na rynek pracy, które stają się członkami OFE
  • Wskaźnik partycypacji w PPK na poziomie 75% wśród uprawnionych osób


Federacja Przedsiębiorców Polskich jest organizacją, której nadrzędnym celem jest zapewnienie właściwego rozwoju oraz bezpieczeństwa najważniejszym podmiotom na polskim rynku gospodarczym. Reprezentuje interesy zrzeszonych przedsiębiorstw i instytucji, nieustannie dążąc do poprawy jakości funkcjonowania polskich firm zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Zadania realizuje przez zapewnienie właściwego rozwoju dialogu społecznego z przedstawicielami pracowników oraz Rządu i Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej. Podejmuje inicjatywy, które mają kształtować odpowiedzialną, zrównoważoną politykę.



tagi: FPP , CALPE , reforma OFE , Federacja Przedsiębiorców Polskich ,